Związki chemiczne – przykłady i ich podział

Związki chemiczne to substancje złożone z co najmniej dwóch różnych pierwiastków, które łączą się ze sobą w określony sposób tworząc nowe substancje o odmiennych właściwościach. W życiu codziennym możemy spotkać wiele przykładów związków chemicznych, które spełniają różne cele i pełnią różne funkcje. W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej temu, czym są związki chemiczne, jakie można wymienić oraz jak można je podzielić.

Definicja związku chemicznego

Związek chemiczny to substancja złożona z dwóch lub więcej pierwiastków chemicznych połączonych w określony sposób. Każdy ma swoją nazwę oraz symbol, który wywodzi się z nazwy pierwiastków, z których się składa. Przykładowo, sód-chlorek (NaCl) zawiera dwa: sód (Na) i chlor (Cl).

Podział związków chemicznych

Związki chemiczne można podzielić na kilka kategorii ze względu na różne kryteria. Jednym z podstawowych podziałów jest rozbicie na związki proste i złożone. Związki proste są złożone tylko z jednego pierwiastka, i tym samym gazowy wodór (H2) lub gazowy tlen (O2). Związki chemiczne złożone zawierają co najmniej dwa różne pierwiastki, dajmy na to kwas cytrynowy (C6H8O7), który zawiera węgiel, tlen i wodór. Innym kryterium podziału jest ich kwasowość. Wyróżniamy wówczas związki chemiczne kwaśne, zasadowe i obojętne. Przykładem kwasu jest kwas siarkowy (H2SO4), natomiast przykładem zasady jest wodorotlenek sodu (NaOH). Związki obojętne nie wykazują ani właściwości kwasowych, ani zasadowych, ilustracją może być etanol (C2H5OH).

Przykłady związków chemicznych

W życiu codziennym możemy spotkać wiele przykładów związków chemicznych, niektóre z nich są opisane poniżej: Chlorek sodu (NaCl) – to jedna z najbardziej znanych soli, która pojawia sie w naturze i jest wykorzystywana w kuchni do solenia potraw. Właściwości chlorku sodu zostały opisane już przez starożytnych Rzymian. Kwas solny (HCl) – to jeden z najważniejszych kwasów, który znajduje się w żołądku i pełni tam ważną rolę w trawieniu. Właściwości kwasu solnego zostały po raz pierwszy opisane przez alchemika Gebera w IX wieku. Kwas solny jest kwasem silnym i ma bardzo niską wartość pH. Woda (H2O) – to substancja, która jest niezbędna dla życia na Ziemi. Woda składa się z dwóch atomów wodoru i jednego atomu tlenu. Woda występuje w różnych stanach skupienia: w stanie ciekłym, stałym i gazowym. Pluton (Pu) – Sztucznie otrzymany, który jest stosowany w produkcji materiałów jądrowych. Pluton jest ciężkim metalem o radioaktywnych właściwościach. Uran (U) – to pierwiastek chemiczny, który jest w naturze i jest stosowany w produkcji materiałów jądrowych. Uran jest ciężkim metalem o radioaktywnych właściwościach. Kwas cytrynowy (C6H8O7) – to organiczny związek, który występuje w wielu owocach cytrusowych, takich jak cytryny, pomarańcze czy grejpfruty. Kwas cytrynowy jest powszechnie wykorzystywany w przemyśle spożywczym jako środek konserwujący i chemiczny regulator kwasowości. Etanol (C2H5OH) – to organiczny związek, który jest składnikiem alkoholu etylowego. Etanol jest powszechnie wykorzystywany jako rozpuszczalnik i środek dezynfekcyjny, a także w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym.

Symbol i pierwiastek. Jak to nazywać?

Cząsteczka leku, który przyjmuje się w celu leczenia pewnych schorzeń, może powstawać z połączenia co najmniej dwóch pierwiastków chemicznych, takich jak miedź (łac. Cuprum) i arsen. Miedź, oznaczana międzynarodowym skrótem łacińskim Cu, istnieje w przyrodzie w stanie wolnym, a jej punkt topnienia i wrzenia są odpowiednio wynoszą 1084,62 °C oraz 2562 °C. Arsen, oznaczany jako As, jest pierwiastkiem, który może wydzielać się z niektórych minerałów. Nazwy pierwiastków chemicznych często mają źródło w greckiej lub angielskiej nazwie, nazwiskach wybitnych uczonych, jak Kopernik, nazwach geograficznych, nazwach ciał niebieskich czy w nazwach o jednej lub dwóch literach, takich jak Ren (Rhenium, Re) czy Plutonium (Pu). W chemii stosuje się również liczne wzory umowne, które pozwalają na przedstawienie najbardziej podstawowych informacji o związkach, takich jak daltonidy (od Johna Daltona) czy bertolidy (od Karla Bertolusa). Te wzory uwzględniają liczbę atomów poszczególnych pierwiastków, co pozwala na łatwe przedstawienie struktury związku. Warto zauważyć, że złoto (łac. Aurum), oznaczane symbolem Au, to kolejny, który można odnaleźć w przyrodzie. Jego nazwa jest związana z nazwą geograficzną, pochodzącą od rzeki Ren, która była bogata w złoto. Jest wiele innych ogniw o nazwach pochodzących z różnych źródeł. Tym sposobem, pierwiastek o symbolu Sp nie istnieje, ale alternatywą pierwiastka z nazwą opartą na greckiej nazwie może być hel (Helium, He), którego nazwa pochodzi od greckiego słowa „helios”, oznaczającego Słońce. Odkrycie helu było związane z analizą spektralną światła słonecznego, co pozwoliło naukowcom na zrozumienie składu Słońca. Nazwy oparte na nazwiskach uczonych, takie jak kopernik (Copernicium, Cn), są wyrazem uznania dla ich wkładu w rozwój nauki. Mikołaj Kopernik był polskim astronomem, który sformułował heliocentryczną teorię Układu Słonecznego. W przypadku takich o nazwach pochodzących od nazw ciał niebieskich, jak selen (Selenium, Se), nazwa pochodzi od greckiego słowa „selēnē”, oznaczającego Księżyc, ze względu na związek tego pierwiastka z minerałami zawierającymi srebro, które były na Księżycu. W chemii opracowano także różnorodne nazwy dla związków chemicznych składających się z najmniej dwóch pierwiastków połączonych ze sobą. W przypadku bertolidów, nazwa pochodzi od Karla Bertolusa, który zauważył, że wiele związków ma skład względny liczby atomów różnych pierwiastków utrzymujący się w stałych proporcjach. Z kolei daltonidy, nazwane na cześć Johna Daltona, który sformułował teorię atomistyczną, to związki, które można rozłożyć na pierwiastki chemiczne, zachowując przy tym stałe proporcje masowe.

Związki chemiczne są nieodłącznym elementem naszego życia, a ich liczba jest bardzo duża. W tym artykule przyjrzelismy się bliżej temu, czym są związki, jakie przykłady ich można wymienić oraz jak można je podzielić. Wyróżniliśmy kilka podstawowych kategorii związków chemicznych i podaliśmy kilka przykładów, które mogą nam się przydać w codziennym życiu. Pamiętajmy jednak, że związki chemiczne mogą mieć różne właściwości i stosowanie, dlatego warto poświęcić czas na ich zgłębianie i poznawanie.